Thu hồi giải thưởng của Phan Huyền Thư chưa hợp tình hợp lý
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho rằng, việc thu hồi giải thưởng của nhà thơ Phan Huyền Thư là chưa hợp tình hợp lý bởi chưa xác định được cô có đạo thơ hay không.Làng văn chưa bao giờ sôi động đến thế kể từ khi nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai bị tố "ăn cắp" bài thơ của một người lính. Tiếp đến lại đến Nhà thơ Phan Huyền Thư bị tố 'đạo thơ' của các bạn đồng nghiệp.
VietNamNet có buổi trao đổi với nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn, người được ủy quyền phát ngôn về những vấn đề này.
- Theo nhà thơ Việt Chiến, lý do thu hồi giải thưởng cho tập Sẹo độc lập của Hội nhà văn Hà Nội là bởi bài Bạch Lộ trong tập thơ 'Sẹo độc lập' của nhà thơ Phan Huyền Thư giống bài 'Buổi sáng' của Phan Ngọc Thường Đoan đã xuất bản. Như vậy có bất hợp lý không khi Hội nhà văn Hà Nội chưa xác định Huyền Thư có đạo thơ hay chưa mà đã vội vàng thu hồi giải thưởng?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều : Nếu lý do thu hồi như nhà thơ Nguyễn Việt Chiến nói thì việc thu hồi này chưa hợp lý và chưa hợp tình. Bởi cho đến lúc này, chúng ta chưa thể kết luận về mặt pháp lý ai là người đạo thơ cho dù các ủy viên BCH Hội Nhà văn HN trong lòng mình đã có nhận định riêng của họ. Hội Nhà văn HN không hề có lỗi trong chuyện này. Vì vậy, tôi nghĩ, Hội Nhà văn HN phải có những tác động tích cực để mau chóng tìm ra tác giả bài thơ. Đến lúc đó, quyết định thu hồi sẽ vừa hợp tình, vừa hợp lý.
 |
| Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam |
-'Mặc dù vẫn khẳng định mình sáng tác bài thơ 'Bạch lộ' năm 1996 nhưng khi có quyết định thu hồi giải thưởng Phan Huyền Thư không phản ứng gì mà còn gửi lời xin lỗi vì đã để ì xèo dư luận trong thời gian qua. Như vậy có phải đã kết thúc và chúng ta sẽ không tìm ra đâu là chủ nhân của thật sự của bài thơ? Hội nhà văn có động thái gì trong sự việc này không thưa ông?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Vấn đề này chưa được đề cập đến trong Ban chấp hành Hội Nhà văn, nhưng theo ý kiến cá nhân tôi, dư luận xã hội đã lên đến đỉnh điểm thì một trong hai nhà thơ liên quan đến vụ đạo thơ này chắc chắn sẽ phải làm những gì có thể để bảo vệ danh dự cho họ. Hội Nhà văn cũng sẽ làm những gì trong quyền hạn của mình để mau chóng xác định tác giả bài thơ. Tôi nghĩ Hội Nhà văn sẽ ủng hộ quan điểm này của tôi. Bởi Hội Nhà văn không muốn sự ngờ vực này lây lan ảnh hưởng đến các hội viên khác của Hội và ảnh hưởng đến Hội Nhà văn. Đồng thời đó cũng là cách mà mỗi nhà văn hội viên và Hội Nhà văn phải làm để tôn trọng bạn đọc của mình.
Câu chuyện này là câu chuyện rất buồn đối với Hội Nhà văn. Vì đây là 2 hội viên của Hội. Hội nhà văn chẳng bao giờ muốn chuyện này xảy ra nhưng nó đã xảy ra rồi nên chúng ta phải thẳng thắn nhìn nhận.
Hai bài thơ này, theo cách nhìn nhận nghiêm cẩn và kỹ lưỡng của tôi, chúng ta không nên bàn cãi về việc nó trùng ý hay trùng lời nữa mà 2 bài thơ này là một, hoàn toàn giống nhau. Có thể mỗi bài có những nét 'trang điểm' nho nhỏ khác nhau nhưng toàn bộ những câu quan trọng nhất, những ý để làm lên bài thơ, cấu trúc, cách triển khai bài thơ là hoàn toàn giống nhau.
Cho dù không muốn nói thì chúng ta phải khẳng định rằng, một trong 2 người đã đạo thơ của nhau. Nó không phải do sự ảnh hưởng mà chính xác là sự sao chép. Vấn đề bây giờ là 2 nhà thơ phải làm việc với nhau và nếu không phân định được thì có lẽ một trong hai người phải đưa vụ việc ra tòa cho dù không ai muốn.
- Nhà thơ Phan Huyền Thư có nói rằng, chị sáng tác bài thơ đang gây tranh cãi này vào năm 1996, chị có bản thảo viết tay bài thơ 'Độc ẩm' (sau này đổi tên thành 'Bạch lộ'), điều này có chứng minh được gì không thưa ông?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Hội Nhà văn Việt Nam bảo vệ quyền lợi cho tất cả hội viên của mình và trong trường hợp này cả hai nhà thơ đều là hội viên Hội Nhà văn. Nhưng cho dù là hội viên thì nguyên tắc không thể thay đổi của chúng tôi là phải bảo vệ lẽ phải. Cho tới bây giờ tranh chấp giữa hai nhà thơ chưa có kết luận cho dù dư luận đang nghiêng về phía nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan bởi chị đã có những bằng chứng chứng minh bài thơ của mình (đã được in năm 2001, được phổ nhạc năm 2001). Còn tập thơ 'Sẹo độc lập' của nhà thơ Phan Huyền Thư ra đời sau. Cũng có những người nghiêng về nhà thơ Phan Huyền Thư vì chị nói đã viết bài thơ này từ năm 1996. Nhưng người phải chứng minh bài thơ của mình lúc này là nhà thơ Phan Huyền Thư vì chị bị tố là đạo thơ của nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan.
Tuy nhiên, đối với cơ quan chức năng thì bản viết tay của nhà thơ Phan Huyền Thư chỉ có giá trị khi được giám định tuổi của nó. Tôi nghĩ để chứng minh bài thơ đó là của mình và để bảo vệ danh dự của mình thì nhà thơ Phan Huyền Thư nên đề nghị cơ quan chức năng tiến hành giám định khoa học để có kết luận mang tính pháp lý. Việc giám định loại hiện vật này không có khó khăn lắm. Và tôi cũng nghĩ, chính nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan cũng sẽ đề nghị cơ quan chức năng giám định tuổi của bản viết tay của nhà thơ Phan Huyền Thư. Đấy là một trong những việc mà cả hai nhà thơ đều phải làm cho dù không muốn để bảo vệ mình. Còn bạn đọc hay Hội nhà văn dù thế nào cũng phải đứng về phía sự thật. Và tôi vẫn muốn nói lại là : câu chuyện này là câu chuyện thật rất buồn và xấu hổ.
- Nếu trong trường hợp phát hiện ra 1 trong 2 hội viên này đạo thơ, Hội Nhà văn có loại tên họ ra khỏi danh sách hội viên không thưa ông?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Khi có kết luận cuối cùng, Hội Nhà văn sẽ dựa theo điều lệ của Hội để có hướng xử lý thích hợp nhất. Việc này là việc trầm trọng về nhân cách, lòng tự trọng của con người trong dư luận của quần chúng chứ theo tôi biết chế tài xử lý việc đạo văn, thơ lâu nay cũng chưa hẳn kiên quyết. Bản án lương tâm là bản án đau xót nhất mà mỗi nghệ sĩ phải tự vấn lại mình.
 |
| Tập thơ vừa bị thu hồi giải thưởng của nhà thơ Phan Huyền Thư |
- Trong quá trình làm việc và sáng tác, ông đã từng gặp trường hợp nào mà hội viên Hội Nhà văn đạo văn, thơ một cách trắng trợn mà xử lý lại đi vào ngõ cụt, để lâu hòa cả làng không? Và cá nhân ông đã bị đạo văn thơ bao giờ chưa ?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Tôi đã tham gia BCH Hội Nhà văn Việt Nam nhiệm kỳ thứ 2, tôi chưa thấy vụ nào liên quan tới việc tố nhau đạo văn, đạo thơ mà bị xử lý trên phương diện pháp luật. Còn việc tôi có bị đạo tác phẩm của mình không? Tôi đã không định nói ra nhưng chị hỏi tôi xin chia sẻ thế này, bản thân tôi đã từng 3 lần bị đạo văn: một tiểu thuyết, một truyện ngắn và một bài thơ, nhưng tôi đã im lặng. Tôi im lặng là có lý do của tôi - lý do nhân đạo. Nghe chuyện này có thể nhiều người thấy khó tin. Nhưng đó là sự thật và đó là việc riêng của tôi.
Trong ba trường hợp bị đạo văn thì có một trường hợp tôi đã quyết định trao bản quyền cho người đã dùng bài thơ của tôi thành của họ. Bởi tôi đã hiểu lý do tại sao người kia lại làm thế. Chính vậy mà tôi đã tuyên bố một cách hạnh phúc rằng, tôi chuyển quyền sử dụng vĩnh viễn bài thơ cho người đó. Cái tôi được lớn gấp trăn ngàn lần giá trị của bài thơ nhỏ bé tôi đã viết. Bởi người này dùng bài thơ của tôi không vì mục đích in sách, không vì mục đích mua danh hay lợi ích vật chất mà dùng bài thơ này cho một mục đích tình cảm vô cùng đặc biệt và thiêng liêng.
- Vấn đề đạo thơ đạo văn thực ra lâu nay trong giới văn sĩ vẫn hay bàn tán nhiều, 2 trường hợp gần đây chỉ như phần nổi của tảng băng chìm. Có phải vấn đề bản quyền đã không được các nhà văn nhà thơ lưu tâm khi cho ra đời tác phẩm của mình?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Lâu nay, việc bảo vệ bản quyền của văn nghệ sĩ kể cả cơ quan pháp lý cũng vậy, rất lơ là. Bản thân tôi khi viết cũng ít khi nghĩ tới việc đăng ký tác quyền. Nạn đạo văn đạo thơ hiện nay rất đáng báo động, đặc biệt là đạo ý tưởng.Việc ảnh hưởng một khuynh hướng hoàn toàn khác với việc mượn ý mượn lời. Thế nhưng chính việc mượn ý mượn lời khi bắt bẻ lại rất khó, phải có một cơ quan chức năng rất chuyên nghiệp mới có thể kết luận được việc đó khi có kiện tụng.
Vấn đề bây giờ là các nhà văn nhà thơ phải tự bảo vệ mình trước, phải đăng ký bản quyền bằng cách này hay cách khác. Các nhà văn nhà thơ nên tham gia đăng ký tác phẩm của mình vào Trung tâm bảo vệ tác quyền văn học của Hội Nhà văn ở đó có các luật sư am hiểu các vấn để liên quan và họ có thể hướng dẫn các tác giả bảo vệ quyền tác phẩm của mình.
Đã đến lúc vẫn đề đạo văn đạo thơ phải được đưa vào luật như một loại tội phạm có chế tài xử lý dân sự như đền bù danh dự, vật chất hay hình sự và phải chịu những hình phạt nhất định mới đủ sức răn đe.
- Vấn nạn đạo văn thơ theo thời gian dần tăng, nguyên nhân là do đâu, thưa ông?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Nguyên nhân thì có nhiều. Trước kia, ở làng quê nếu ăn cắp một con gà, người ta xấu hổ tới độ phải bỏ làng ra đi. Nhưng bây giờ người ta ăn cắp triệu lần hơn thế mà vẫn nhởn nhơ. Chính điều đó đã tác động vào thái độ sống của con người và lòng tự trọng của xã hội dần dần bị phá vỡ.
Trong văn học nghệ thuật một bài thơ bài văn về mặt vật chất không có giá trị bao nhiêu nhưng về mặt tinh thần lại rất nhiều. Vì danh, nhiều người đã ăn cắp thơ văn của nhau. Hội Nhà văn Việt Nam với cơ quan bảo vệ tác quyền của mình cũng không thể nào kiểm duyệt hết tất cả những bài văn bài thơ xem có đạo ở đâu không.
Lòng tự trọng mất đi, sự háo danh tăng lên cùng với sự sáng tạo lười nhác là những nguyên nhân làm cho tình trạng đạo thơ đạo văn ngày càng xảy ra nhiều.
- Tình Lê
Thư xin lỗi của nhà thơ Phan Huyền Thư
22:52 ngày 20 tháng 10 năm 2015
TPO - Sáng 20/10, nhà thơ Phan Huyền Thư đã viết thư gửi Hội Nhà văn Hà Nội xin lỗi về sự việc xung quanh bài thơ được cho là “cầm nhầm” của tác giả Phan Ngọc Thường Đoan.
Phan Huyền Thư và tập thơ "Sẹo độc lập".
Chiều cùng ngày, Ban chấp hành Hội Nhà văn Hà Nội đã họp khẩn cấp,quyết định thu hồi giải thưởngHội Nhà văn Hà Nội 2015 đối với tập thơ “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư.
Báo điện tử Tiền Phong đăng nguyên văn bức thư dưới đây:
***
Tôi là Phan Huyền Thư, tác giả vừa chính thức được nhận Giải thưởng của Hội nhà văn Hà Nội 2015 cho tập thơ Sẹo độc lập. Lời xin lỗi đầu tiên tôi xin gửi đến Ban chấp hành HNVHN và Hội đồng xét giải của Hội cũng như toàn thể các hội viên về sự việc đáng tiếc xảy ra quanh tác phẩm này của mình. Và tôi xin tuyên bố:
Vì những vướng mắc về bản quyền tác giả cho một bài thơ trong tập thơ được giải, tôi xin trả lại giải thưởng này để tránh những phiền phức dư luận tiêu cực về chất lượng giải thưởng, ảnh hưởng đến Ban chấp hành và các thành viên hội đồng xét giải, đồng thời để bảo vệ uy tín giải thưởng hàng năm của Hội Nhà văn Hà Nội - một giải thưởng đã có truyền thống về danh tiếng văn chương của mình.
Lời xin lỗi tiếp theo, tôi muốn công khai trước công luận xin dành cho nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan. Qua vụ việc trùng lặp nội dung giữa hai bài thơ, được biết chị đã có bề dày tác phẩm và tuổi nghề mà một hậu sinh như tôi không biết đến, đối với tôi, đó cũng là một niềm hổ thẹn, nhất là khi lại được biết đến chị trong tình huống trớ trêu này. Tôi xin lỗi chị về sự giống nhau của hai bài thơ này đã làm chị tổn thương và phải trải qua nhiều buồn bực.
Lời xin lỗi thứ ba, tôi muốn dành cho độc giả, bạn bè và các đồng nghiệp. Tôi đã làm các bạn thất vọng khi ngay thời điểm hiện tại xảy ra những thắc mắc của công luận và tác giả Phan Ngọc Thường Đoan về bài thơ “Bạch Lộ”, tôi chỉ có các bản thảo cũ mà ngay lập tức chưa có đủ chứng cứ xuất bản, in ấn tại nước ngoài để chứng minh, bảo vệ cho giá trị hợp pháp của tác phẩm gốc được viết từ năm 1996 của mình. Điều đó có thể khiến cho các bạn cảm thấy thất vọng vì đã trót yêu thích, quý mến, hoặc là kết bạn với một tác giả là tôi.
Lời xin lỗi tiếp theo, tôi muốn dành riêng cho các nhà báo trong báo giới. Không riêng gì trong lĩnh vực thi ca, ngay cả trong công việc viết lách kiếm sống hàng ngày, như viết đề cương, kịch bản phim tài liệu, không riêng gì cá nhân tôi, các nhà biên kịch phim tài liệu cũng đã có những lần phải tham khảo, sử dụng những tin thức, câu chuyện có thật mà các bạn đưa lên báo chí truyền thông như những chất liệu phụ trợ cho ý tưởng kịch bản phim của mình. Đó cũng là điều tôi cần cảm ơn và xin lỗi các nhà báo. Mặc dù, khi thực sự đi vào sản xuất rất ít khi những thông tin, dữ liệu đó được thực hiện.
Sau vụ việc đáng tiếc này xảy ra, ngay lập tức tôi sẽ phải rà soát lại toàn bộ các bản thảo tác phẩm của mình đã và chưa xuất bản để đi đăng ký tại Trung tâm Bản quyền Hội Nhà văn Việt Nam, tránh mọi sự cố về văn bản có thể xảy ra sau này.
Tôi cũng xin cam kết với tác giả Phan Ngọc Thường Đoan và các đơn vị xuất bản, từ thời điểm hiện tại cho tới khi tìm được chứng cứ có tính thuyết phục về mặt in ấn, xuất bản tại nước ngoài của bản thảo đầu tiên viết năm 1996, tôi sẽ không sử dụng bài thơ “Bạch Lộ” trong bất kỳ ấn phẩm nào hoặc khi tái bản tập thơ “Sẹo độc lập”
Lời xin lỗi tiếp theo, tôi muốn công khai trước công luận xin dành cho nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan. Qua vụ việc trùng lặp nội dung giữa hai bài thơ, được biết chị đã có bề dày tác phẩm và tuổi nghề mà một hậu sinh như tôi không biết đến, đối với tôi, đó cũng là một niềm hổ thẹn, nhất là khi lại được biết đến chị trong tình huống trớ trêu này. Tôi xin lỗi chị về sự giống nhau của hai bài thơ này đã làm chị tổn thương và phải trải qua nhiều buồn bực.
Lời xin lỗi thứ ba, tôi muốn dành cho độc giả, bạn bè và các đồng nghiệp. Tôi đã làm các bạn thất vọng khi ngay thời điểm hiện tại xảy ra những thắc mắc của công luận và tác giả Phan Ngọc Thường Đoan về bài thơ “Bạch Lộ”, tôi chỉ có các bản thảo cũ mà ngay lập tức chưa có đủ chứng cứ xuất bản, in ấn tại nước ngoài để chứng minh, bảo vệ cho giá trị hợp pháp của tác phẩm gốc được viết từ năm 1996 của mình. Điều đó có thể khiến cho các bạn cảm thấy thất vọng vì đã trót yêu thích, quý mến, hoặc là kết bạn với một tác giả là tôi.
Lời xin lỗi tiếp theo, tôi muốn dành riêng cho các nhà báo trong báo giới. Không riêng gì trong lĩnh vực thi ca, ngay cả trong công việc viết lách kiếm sống hàng ngày, như viết đề cương, kịch bản phim tài liệu, không riêng gì cá nhân tôi, các nhà biên kịch phim tài liệu cũng đã có những lần phải tham khảo, sử dụng những tin thức, câu chuyện có thật mà các bạn đưa lên báo chí truyền thông như những chất liệu phụ trợ cho ý tưởng kịch bản phim của mình. Đó cũng là điều tôi cần cảm ơn và xin lỗi các nhà báo. Mặc dù, khi thực sự đi vào sản xuất rất ít khi những thông tin, dữ liệu đó được thực hiện.
Sau vụ việc đáng tiếc này xảy ra, ngay lập tức tôi sẽ phải rà soát lại toàn bộ các bản thảo tác phẩm của mình đã và chưa xuất bản để đi đăng ký tại Trung tâm Bản quyền Hội Nhà văn Việt Nam, tránh mọi sự cố về văn bản có thể xảy ra sau này.
Tôi cũng xin cam kết với tác giả Phan Ngọc Thường Đoan và các đơn vị xuất bản, từ thời điểm hiện tại cho tới khi tìm được chứng cứ có tính thuyết phục về mặt in ấn, xuất bản tại nước ngoài của bản thảo đầu tiên viết năm 1996, tôi sẽ không sử dụng bài thơ “Bạch Lộ” trong bất kỳ ấn phẩm nào hoặc khi tái bản tập thơ “Sẹo độc lập”
Tôi xin hứa sẽ cố gắng hết sức trong việc tìm kiếm các chứng cứ và văn bản thuyết phục nhất để bảo vệ cho tính hợp pháp về thời điểm sáng tác của bài thơ này.
Lời xin lỗi sau cùng, tôi xin dành cho gia đình mình. Để mọi người phải lâm vào sự tổn thương, suy sụp vì những gì xảy ra trên truyền thông mấy ngày qua, là điều tôi sẽ không bao giờ có thể tự tha thứ cho mình.
Tôi vô cùng xin lỗi.
Lời xin lỗi sau cùng, tôi xin dành cho gia đình mình. Để mọi người phải lâm vào sự tổn thương, suy sụp vì những gì xảy ra trên truyền thông mấy ngày qua, là điều tôi sẽ không bao giờ có thể tự tha thứ cho mình.
Tôi vô cùng xin lỗi.
Hà Nội ngày 20 tháng 10 năm 2015
Phan Huyền Thư
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều
Ông Nguyễn Quang Thiều cho biết: “Chị Phan Huyền Thư và Phan Ngọc Thường Đoan đều là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Qua vụ việc này, Hội Nhà văn Việt Nam vô cùng buồn và đáng tiếc. Bởi vì, trong việc nhìn nhận và xem xét văn bản của 2 bài thơ này, trên tất cả khía cạnh, tôi phải nói rằng, cả hai bài thơ này đều là một. Cho nên, một trong 2 tác giả này là người đạo thơ, ăn cắp bài thơ đó. Bây giờ, ai là người ăn cắp, chúng ta phải đợi một thời gian nữa và 2 người phải đưa ra những chứng cứ cụ thể”.
Thu Thủy/VOV.VN (thực hiện)
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều: Trong 2 tác giả, có 1 người ăn cắp
Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều: Cả chị Huyền Thư và P.N Thường Đoan phải tiếp tục tìm chứng cứ để đi đến tận cùng sự việc.
Liên quan đến việc Hội nhà văn Hà Nội thu hồi giải thưởng của nhà thơ Phan Huyền Thư, phóng viên VOV.VN đã có cuộc trao đổi với Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều
Ông Nguyễn Quang Thiều cho biết: “Chị Phan Huyền Thư và Phan Ngọc Thường Đoan đều là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Qua vụ việc này, Hội Nhà văn Việt Nam vô cùng buồn và đáng tiếc. Bởi vì, trong việc nhìn nhận và xem xét văn bản của 2 bài thơ này, trên tất cả khía cạnh, tôi phải nói rằng, cả hai bài thơ này đều là một. Cho nên, một trong 2 tác giả này là người đạo thơ, ăn cắp bài thơ đó. Bây giờ, ai là người ăn cắp, chúng ta phải đợi một thời gian nữa và 2 người phải đưa ra những chứng cứ cụ thể”.
PV: Vậy ông đánh giá như thế nào về việc Hội nhà văn Hà Nội đã rút lại giải thưởng đối với nhà thơ Huyền Thư?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Tôi cũng theo dõi và được biết, chiều 20/10, Ban chấp hành Hội Nhà văn Hà Nội đã họp khẩn cấp, quyết định thu hồi giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội 2015 đối với tập thơ “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư.
Tôi cũng chưa hiểu tại sao Hội Nhà văn Hà Nội lại đưa ra quyết định đó? Và Hội Nhà văn Hà Nội đã dựa chứng cứ nào để bãi bỏ giải thưởng đó hoặc Phan Huyền Thư suy nghĩ gì mà chị ấy lại đồng ý chấp nhận và từ chối giải thưởng đó.
Nhưng dù Hội Nhà văn Hà Nội đã loại giải đó ra, và nhà thơ Phan Huyền Thư có thể chối từ, trả lại giải đó thì cuối cùng sự việc vẫn phải làm đến tận cùng để một trong hai người phải là người chủ chính thức được công bố công khai trong dư luận là tác giả của bài thơ đó. Một trong hai người đó phải là người chịu trách nhiệm mình là người đã đạo bài thơ đó để biến thành của mình mà không được phép. Tôi nghĩ rằng, vụ việc này chưa dừng lại ở đây và phải tiếp diễn cho đến lúc ngã ngũ ai là tác giả chính thức của bài thơ đó.
PV: Về phía cá nhân ông, ông nghĩ sao về diễn biến vụ việc, đặc biệt là các chứng cứ hai nhà thơ đã đưa ra?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Chị Phan Ngọc Thường Đoan đã đưa ra những chứng cứ rất rõ ràng là tập sách được in trước và đã có bài thơ được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc. Còn Phan Huyền Thư thì không. Đấy là tính về mặt pháp lý hiện nay mà chúng ta có được. Theo như thông tin đăng tải trên mạng và báo chí, Phan Huyền Thư có nói: chị sáng tác bài thơ này từ năm 1996 và theo thông tin trên mạng, chị đã viết tay bài thơ này.
Về quan điểm của riêng tôi, dù có bản viết tay thì cũng là một phần của chứng cứ nhưng bản viết tay này nếu sau này đưa ra để phân định, định ra tuổi và thời gian của nó có đúng không. Vì vậy, tôi nghĩ, cả hai phía đều phải nỗ lực để đưa ra chứng cứ xác đáng, nghiêm minh và chắc chắn. Nếu một trong hai người để xảy ra căng thẳng hay không xin lỗi về việc đó sẽ phải đưa ra tòa án. Nếu đưa ra tòa án, những chứng cứ liên quan sẽ xem xét một cách cẩn thận, minh bạch để đảm báo tính chính xác của nó.
Hội Nhà văn Việt Nam cũng đang tiếp tục lắng nghe, quan tâm và sẽ theo dõi vụ việc này vì cả hai người đều là hội viên Hội Nhà văn, và trong quá khứ đã có những đóng góp nhất định cho phong trào sáng tác văn học trong nước.
PV: Với tư cách là người sáng tác và là Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, theo ông chúng ta cần có những biện pháp nào để bảo vệ đứa con tinh thần của mình để tránh xảy ra tình trạng đáng tiếc như vụ việc này và một số vụ việc đã xảy ra thời gian qua?
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Lâu nay chúng ta đều nói rằng: sống và làm việc theo pháp luật. Nhưng thực ra chúng ra rất thờ ơ với nguyên tắc để phát triển, một lối sống đảm bảo minh bạch, rõ ràng và có luật định rõ ràng với xã hội. Không chỉ trong lĩnh vực của văn học nghệ thuật mà cả lĩnh vực khác, luật pháp của Việt Nam chưa được chấp nhận, chưa được thực thi một cách nghiêm túc. Đối với các nhà văn, kể cả những người bắt đầu viết, từ trước đến nay chúng ta chưa quan tâm nhiều đến bản quyền và có thể nói là rất ít. Đây là một thói quen đáng trách. Đấy là cách sống chưa theo luật pháp lắm.
Ở các nước khác, bất kỳ một cái gì được thể hiện trên báo chí hay công khai hay công bố trên một phương tiện nào đó đều có cách thức để đảm bảo hồ sơcho tác quyền đó. Còn ở Việt Nam thì chưa và bỏ ngỏ. Ngay bây giờ - những chuyện này xảy ra, có nhiều nhà văn, nhà thơ mới giật mình là phải đăng ký bản quyền. Chúng ta đã có những cơ quan bản quyền- ngay ở Hội Nhà văn Việt Nam, chúng ta đã có Trung tâm bảo vệ tác quyền thì các nhà văn Việt Nam được kêu gọi, động viên, lý giải về lợi ích của bản quyền đó. Và đến nay, không phải tất cả các nhà văn, nhà thơ Việt Nam đã thực thi điều đó.
Các cơ quan quản lý bản quyền cũng phải tăng cường hoạt động của mình. Và luật pháp phải có những điều khoản thật cụ thể và xử phạt rõ ràng. Ở các nước khác, họ coi việc ăn cắp bản quyền là một tội và Việt Nam cũng phải đưa vào như thế. Ăn cắp bản quyền xong, chỉ một lời xin lỗi mà bỏ qua việc đó là không được. Vấn đề tác quyền đã đến lúc báo động, nó không chỉ đảm bảo vật chất mà còn bảo vệ danh dự cho chính người sáng tạo nữa.
PV: Xin cảm ơn ông!
| Huyền Thư phải tiếp tục đi tìm bằng chứng để khẳng định tác quyền bài thơ Trả lời VOV.VN, ông Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội cho biết: Chiều 20/10, Ban chấp hành Hội Nhà văn Hà Nội đã họp khẩn cấp, quyết định thu hồi giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội 2015 đối với tập thơ “Sẹo độc lập” của Phan Huyền Thư trên cơ sở những phát hiện mới nhất về việc nghi đạo một số bài thơ của Phan Huyền Thư. Phân tích nguyên nhân về quyết định thu hồi này, ông Phạm Xuân Nguyên, Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội cho biết: “Từ khi có vụ việc xảy ra, chúng tôi rất quan tâm. Tác phẩm là của nhà thơ nhưng giải thưởng là do Hội Nhà văn Hà Nội trao cho nên chúng tôi phải quan tâm sâu sát đến sự việc. Cho nên, chúng tôi đề nghị nhà thơ Phan Huyền Thư phải giải trình rõ về vụ việc này. Mặt khác, chúng tôi cũng quan tâm đến dư luận của báo chí. Khi chị Phan Huyền Thư cho biết, bài thơ này không phải là đạo mà sáng tác năm 1996 và được gửi trong một tập bản thảo gồm nhiều bài thơ khác ra nước ngoài cho các tạp chí văn học nghệ thuật của người Việt ở hải ngoại cho nên chúng tôi phải tìm hiểu, xác minh thông tin theo hướng này. Trước mắt, xét về mặt văn bản, bài thơ của P.N Thường Đoan có trước và Phan Huyền Thư có sau. Chị Thư cũng đã thừa nhận chưa có một chứng cứ nào về mặt văn bản để xác định bài thơ của mình có từ năm 1996. Trước dư luận trong mấy ngày qua, chúng tôi đã có một quyết định là thu hồi giải thưởng của tập thơ. Sau đó, chị Thư cũng có thư xin lỗi gửi đến Hội Nhà văn Hà Nội và đề nghị rút giải thưởng. Chúng tôi xác định rằng, việc tìm ra chứng cứ và pháp lý những bài thơ của chị Thư sẽ cần phải có nhiều thời gian. Bản thân chị Thư cũng xác định như vậy. Vì không muốn để vụ việc ảnh hưởng đến giải thưởng cũng như uy tín của Hội Nhà văn Hà Nội, cùng với ý kiến của Ban Chấp hành và mong muốn của chị Huyền Thư nên chúng tôi đã quyết định rút giải thưởng. Chị Thư phải tiếp tục đi tìm bằng chứng để khẳng định bài thơ của mình viết từ năm 1996. Chúng ta phải nghe cả hai bên một cách khách quan. Chúng ta cũng phải nghe ý kiến của chị Thư nói vì chị ấy đã đặt cược cả uy tín của mình vào vụ việc này. Biết đâu khi tìm được chứng cứ, bản chất vụ việc sẽ lật ngược trở lại”./. |
Thu Thủy/VOV.VN (thực hiện)
Nhà thơ Thường Đoan không chấp nhận lời xin lỗi của Phan Huyền Thư
Tác giả bài "Buổi sáng" cho rằng khi Phan Huyền Thư vẫn khẳng định bài "Bạch lộ" được sáng tác năm 1996 thì nghi vấn đạo thơ chưa thể kết thúc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét